مقدمه
خلافت علی بن ابی‌طالب به دوران حکومت علی بن ابی‌طالب به عنوان چهارمین خلیفه برگزیده مسلمانان صدر اسلام مربوط می‌شود که از ۳۵ تا ۴۰ هجری قمری (۶۵۶–۶۶۱ میلادی) به طول انجامید. او پس از کشته‌شدن عثمان، به عنوان خلیفه برگزیده شد.
منابع تاریخ نگاری
منابع تاریخی اولیه در خصوص زندگی علی قرآن، حدیث و همچنین نوشته‌های تاریخ‌نگاری اولیه مسلمانان است. منابع ثانویه شامل کتاب‌های تاریخی نوشته‌شده توسط مسلمانان سنی و شیعه و نیز مسیحیان عرب و هندوهای ساکن در خاورمیانه و آسیا و شمار اندکی از تاریخ‌نگاران نوین غربی است. هرچند بسیاری از منابع اولیه اسلامی تا حدی نسبت به علی رنگ تعصب — در برخی موارد مثبت و در برخی موارد منفی — به خود گرفته‌است. از این جهت که شخصیت علی برای مسلمانان (اعم از شیعه و سنی) دارای اهمیت مذهبی، سیاسی، فقهی و روحانی است، زندگی او به طرق مختلف تحلیل و تفسیر شده و اسناد تاریخی موجود نیز تحت تأثیر ملاحظات فرقه‌ای قرار گرفته‌است.
در کنار کتاب‌های تاریخی، کتاب‌های حدیثی نیز از منابع رویدادهای این دوره محسوب می‌شود. در الفهرست ابن ندیم نخستین کتاب شیعه کتاب سلیم بن قیس هلالی بر شمرده شده است، که تاریخ آن حدود نیمه دوم سده اول تا اوائل سده دوم هجری تخمین زده شده است. رسول جعفریان به طور خاص در میان کتاب‌های حدیثی، کتاب کافی را واجد اطلاعات تاریخی می‌داند.
پیشینه
محمد، پیامبر اسلام، با عقد میثاق مدینه امتی را ایجاد کرد. سپس از طریق جنگ یا معاهده حجاز و مناطق شرقی و جنوبی شبه جزیره عربستان را فتح کرد.با فوت محمد در سال ۶۳۲ هجری، بر سر خلافت او اختلاف بوجود آمد و ابوبکر، صحابه محمد، جانشین او شد. اهل سنت معتقدند محمد جانشینی برای خود برنگزید حال آنکه شیعیان معتقدند وی علی را به جانشینی منصوب کرد.بدین ترتیب نهاد خلافت پدید آمد که در خارج از جهان اسلام معادلی ندارد. خلیفه از منزلت رهبری و حق گزینش زمامداران برخوردار بود. انتصاب به خلافت نوعی قرارداد بود که تعهدات متقابلی را بین خلیفه و اتباع وی پدید می‌آورد. ابوبکر پیش از فوت در سال ۶۳۴، عمر را به جانشینی منصوب کرد.