مقدمه: چرا ماساژ؟
ماساژ برای خانواده و دوستان شما، مادر بزرگها، كودكان و برای تمام كسانی است كه دوستشان دارید. ماساژ از لحاظ جسمی برای كمك به اشخاص و مراقبت از آنها و به طور كلی برای تمام افرادی است كه احساس می كنید می توانید با آنها در عمل مراقبت جسمی شریك شوید.
ویژگی خاص ماساژ، در برقراری ارتباط بدون كلامی است كه در ذات خود، عملی غیرعادی نیست. برای مثال، ما اغلب سعی می كنیم كسانی كه در اطرافمان زندگی می‌كنند، بدانند دوستشان داریم؛ با آنها همدردی می كنیم و قدرشان را می دانیم. وقتی فردی برای اولین بار به خوبی ماساژ داده می شود، وارد نوعی حالت جسمی- روانی می‌گردد كه توصیف آن مشكل است. همچون لحظه وارد شدن به اتاقی كه در آن تا به آن لحظه، قفل و از دید پنهان بوده است. كسانی با این حالت آشنا هستند كه نوعی از مدیتیشن[1] روزانه را تمرین می كنند. هرچند لزومی ندارد كه ماساژ دهنده در این مرحله توقف كند. او هرچه بیشتر بتواند آگاهی رو به افزایش ماساژ گیرنده را دریابد، به همان میزان می تواند نیروی درونی و تجربه اش را منتقل كند. كمترین تماس، تبدیل به بیان می شود؛ مانند طرحی با قلمی مناسب روی كاغذ حساس. پس ماساژ، القا كننده اعتماد، یكدلی و احترام، بدون به زبان آوردن سخن و به وسیله حسی صرفاً جسمی است. زیرا این لحظات می توانند با احساسی از كمال بیان شوند و هرگز، هیچ كلامی با آن برابری نخواهد كرد.
براین اساس، ماساژ عملی ساده است كه ما را به درون خویش نزدیكتر می سازد. دستهای شما قادرند این احساس را به دیگران منتقل كنند. یاد بگیرید به نیروی دستهایتان اعتماد كنید. آنها زودتر و بهتر از هر كسی به شما خواهند آموخت كه ماساژ چیست.
(داونینك، 1377، ص1)
فصل اول
تعاریف
ماساژ
حركت درمانی
تربیت بدنی سنتی
بازتاب درمانی
تعریف ماساژ
ماساژ یكی از قدیمی ترین، مفیدترین و آسانترین نوع درمان برای تسكین درد و سایر نشانه های بیماری و آسیب است. از این روش درمانی به كرات برای افزایش گردش خون به یك قسمت مبتلا، كمك به تخلیه ترشحات ناحیه دیگر، شل كردن عضلات و كم كردن احتمال تحلیل رفتن عضلانی استفاده می شود.
ماساژ همچنین در درمان آرتریت ها، پیچ خوردگی ها، كبودی ها و درد ناشی از كشش ساكرو ایلیاك و در بسیاری از حالات ارتوپدی از جمله مشكلات كمر مفید است. در ماساژ درمانی، حركات منظم با استفاده از اعمال فشار و مشت و مال دادن به كار می رود. بنابراین، فقط باید توسط یك فرد تعلیم دیده حرفه ای انجام شود.
در طب فیزیكی یا ورزشی، ماساژ درمانی می تواند برای تسكین درد، شل كردن عضله تحت فشار، بهبودی گردش خون و كاهش التهاب مورد استفاده قرار گیرد. اگر شما مسئول انجام هر نوع تكنیك ماساژ هستید اصول اساسی وجود دارند كه باید آنها را به كار ببرید. از جمله این كه هرگز اجازه ندهید ماساژ موجب درد بیمار شود. شخص را در یك وضعیت راحت قرار دهید. طی درمان از قسمت مبتلا حمایت كنید. از حركات موزون، آهسته و یكنواخت استفاده نمایید. حداكثر تماس دست با پوست را حفظ كنید.
در ترجمه این كتاب سعی بر آن بوده است كه ضمن امانت داری، حتی الامكان تمام اصطلاحات به فارسی برگردانده شود تا مطالعه آن برای افراد غیر حرفه ای نیز قابل استفاده باشد. امید است این اثر ناچیز مورد عنایت پزشكان، متخصصین طب فیزیكی، پرستاران و فیزیوتراپیست ها قرار گرفته و اینجانب را از نظرات ارزشمند خود بهره مند فرمایند.
(مترجم ماهرخ گلچین، 1379)
تعریف ماساژ
یكی از روشهای درمان بیماران كه قرنهاست مورد استفاده قرار دارد و برخی از متخصصان به آن، همچون اولین شكلهای درمانی می نگرند. مالیدن یا نوازش كردن بخش آسیب دیده یا دردناك است كه اصطلاحاً ماساژ نامیده می شود. امروزه كه پزشكی جنبه، علم مطلق یافته است، ماساژ بیش از پیش بخشی از درمان پزشكی محسوب می شود و معمولاً بیماران آن را با رضایت خاطر می پذیرند.
ماساژ قدیمی در اعصار كهن سنتی برای بهبود بخشیدن به عملكرد ورزشكاران بود. اینگونه كاربرد در رساله های بقراط جالینوس دیده می شود. جالینوس 18 نوع ماساژ مختلف از جمله ماساژ نرم، سخت، متوسط، آماده كننده و برگشت به حالت اولیه را از یكدیگر متمایز ساخته است و بیان می دارد كه می بایست از شرایط بدنی ورزشكار آگاهی كامل داشته باشد، نقاشی هایی از یونان باستان در دست است كه مالش پشت و سینه، بوكس بازان، ماساژ و ترآشیل دونده ها و ماساژ عضله ساق پا را نشان می دهد.
یكی از دانشمندان یونانی به نام دیم ماساژ را به عنوان یكی از بخشهای عمده، مراقبت از ورزشكاران توصیف می كند. در این زمینه در كتاب «تاریخ جهانی ترتیب بدنی و علوم ورزشی» از حمام گرم و حمام آفتاب هم یاد كرده است. وی همچنین نتیجه می گیرد كه ماساژ ورزشی در آن دوران، تقریباً 500 سال پیش از عصر جدید، بسیار متنوع و شامل كاربرد ابزارهای گوناگون و تركیب ماساژ با سایر روشهای درمانی بود.
قابل توجه آن كه ماساژ تقریباً همواره همراه با ژیمناستیك سبك فعال و تمرینهای تنفسی انجام می گرفته است. در یونان باستان نظام متعادلی بین ژیمناستیك و ماساژ برقرار بوده است. واژه، ماساژ از واژه، لاتین ماسین مشتق شده است كه تقریباً معنی «مشت و مال» می دهد ابزار واقعی انجام ماساژ دست حساس و جستجوگر و درمانگر است. ماساژ به وسیله مردمان دنیای قدیم نیز شناخته شده و بكار گرفته شده است. مصریان، ایرانیان، رومیان، ژاپنی ها و چینی ها نیز با كاربرد آن آشنا بوده اند. احتمالاً در سده های میانه، تحت نفوذ عقاید منفی دینی آن زمان، زمینه شناخت بدن انسان منسوخ شده بود. تنها در عصر جدید، تقریباً از 100 سال پیش ماساژ دوباره رایج شده است.
(كاشف، 1376، ص14)
انستیتوی مركزی ژیمناستیك در 1813 در استكهلم تاسیس شد. یكی از مربیان ژیمناستیك اهل سوئد، به نام پی.اج.لینگ در آنجا تدریس می كرد و ماساژ تخصص او بود. برحسب تفسیر او، ماساژ دومین شاخه ژیمناستیك محسوب می شود. از آن زمان به بعد، شمار فزاینده ای از پزشكان پژوهش علمی خود را به اثرات ماساژ اختصاص داده اند متركز، ولگر و همكاران سهم عمده ای در این پژوهشها داشته اند. فیزیوتراپیستها و ماساژ دهنده ها نیز به گردآوری و نشر نتایج این پژوهشها اقدام كرده‌اند.